Internetowe Koło Filatelistów

Międzynarodowy Bieg Kolarski (Fi 455) - drugie podsumowanie

Tytuł niniejszego artykułu nie oznacza, że napisałem kiedyś wersję pierwszą. Jest to odniesienie do pierwotnego artykułu Pana Piotra Pelczara pod tytułem „Międzynarodowy Bieg Kolarski próba specjalizacji znaczka nr kat. 455”, który ukazał się w Filatelistyce Nr 025 wydanej 5.1992.[1] To wspaniały materiał, który od czasu ukazania się, jest punktem odniesienia przy analizie tego wydania. Odnoszą się do niego zarówno Katalog Fischera, jak i Podręcznik Specjalizowany.

Postanowiłem więc go przypomnieć, a to z trzech powodów. Pierwszy aby pomóc adeptom filatelistyki w prawidłowej interpretacji opisanych tam błędów, z czym pomimo dobrych opisów zamieszczonych przez Piotra Pelczara, miałem czasem sam problemy, gdyż nie pokazał On w swoim artykule odpowiednich zdjęć. Drugi, ponieważ minęło już 24 lata od jego ukazania się i co nieco w tym temacie nowego się pojawiło, więc dobrze było by to zebrać w jednym miejscu. Trzeci to taki, że nazbierałem wystarczającą ilość materiału filatelistycznego, aby móc dorzucić coś od siebie. W oparciu o dwa arkusze, jeden pełny a drugi po platingu 40+10, oraz wiele drobniejszych fragmentów arkuszy, jak i znaczków pojedynczych mogę potwierdzać, rozwijać, uzupełniać, a przede wszystkim pokazać usterki tego wydania. Tak więc, po 24 latach, mogę odpowiedzieć na apel o uzupełnienia napisany przez wspomnianego Autora w ostatnim zdaniu artykułu. Zdecydowaną moją przewagą jest, że materiał przygotowałem dla wydania internetowego, co oznacza możliwość zamieszczenia przyzwoitych skanów. Postanowiłem nie pokazywać fragmentów znaczków, tylko całe z zaznaczonymi usterkami dla nich charakterystycznymi. Po to aby oglądający mógł dokładnie porównać ich lokalizację z tym co ma na swoich znaczkach. Usterki zlokalizowane przez Pana Pelczara oznaczyłem na czarno, a dodatkowe moje na zielono, aby je odróżnić. W opisach też wyraźnie rozgraniczam to co dodałem nowego. Pragnę zaznaczyć, że każda nowa usterka opisana jest w oparciu o co najmniej dwa lub więcej pewnie zlokalizowanych znaczków.
Przechodząc do rzeczy, wspomniany w tytule Fi 455 wg. Katalogu Fischera [2], oraz 408 wg. Podręcznika Specjalizowanego [3] stał się już polskim filatelistycznym klasykiem. Wydany został z okazji Międzynarodowego Biegu Kolarskiego w 1948 roku. Był to wyścig, w którym kolarze rywalizowali na dwóch trasach jednocześnie, z Warszawy do Pragi i z Pragi do Warszawy. Zawody miały być dowodem przyjaźni Polski i Czechosłowacji a patronat nad nimi rozciągnęli ówcześni przywódcy obu krajów, Bolesław Bierut i Klement Gotwald. Propagandową oprawę zrobiły Głos Ludu (późniejsza Trybuna Ludu) i Rude Pravo. Od trzeciej edycji impreza przyjęła nową nazwę Wyścig Pokoju, a w 1952 dołączył trzeci organizator: NRD. Z czasem stała się najważniejszym wyścigiem kolarskim w Europie Wschodniej.
Znaczek Fi 455 został wprowadzony do obiegu 01.05.1948 w oparciu o Zarządzenie Ministra Poczt i Telegrafów z dnia 19.04.1948 r. (Dziennik Taryf 1948 nr 6 poz. 18). Projektantem był T. Gronowski. Próby wykonano w Drukarni Narodowej w Krakowie 14 i 16 kwietnia 1948. Drukowano dwubarwną rotograwiurą na papierze bezdrzewnym białym. Właściwy druk walcem I (barwa karminowa) wykonano 16 i 18.04.1948, zaś walcem II (barwa granatowa) 19-21.04.1948. Arkusz drukarski zawiera jeden arkusz sprzedażny i składa się z 10 x 5 znaczków. Nakład wyniósł 44 301 arkuszy, tzn. 2 215 050 znaczków. Liczby rozrachunkowe na górnym i dolnym marginesie w barwie karminowej. Oznaczenia walca  Ok (oznacza wydanie okolicznościowe) pod 41 i 50 znaczkiem.[1] Z informacji zamieszczonych w Podręczniku [3] wiemy, że druk wykonany był również na papierze średnim szarożółtym.

Prezentowane zdjęcie mojego arkusza potwierdza, że informacja pana Piotra Pelczara o szerokich marginesach tego wydania jest prawdziwa. Faktycznie tak jak On napisał, nie jest łatwo kupić bloki legitymacyjne, czy znaczki z marginesem w ogóle.
Pan Piotr Pelczar w swoim artykule stwierdził powtarzalne usterki matrycowe na 36 pozycjach do których ja chciałbym dorzucić jeszcze 9, co pozwala zidentyfikować 45 z 50 znaczków. Skąd te dodatkowe usterki skoro nie widział ich Piotr Pelczar? Odpowiedź jest prosta, zapewne w badanym przez Niego materiale ich nie było. Dlatego, że przynajmniej niektóre występują tylko w części nakładu a nie w całym wydaniu. To wyjaśnia również dlaczego znaczków bezusterkowych wydaje się być na rynku więcej niż 10 % (po odjęciu 90% z błędami). Trzeba jeszcze dodać, że niektóre usterki są bardzo drobne i występują z różnym nasileniem barwy, aż do zanikającej i czasem musimy się dobrze przyjrzeć aby je prawidłowo zidentyfikować.

Czas na spis usterek znaczka Fi 455
Zn  1 – sześć karminowych kropeczek na prawym marginesie znaczka [1].

Zn  2 – cieniutka granatowa, pionowa kreseczka w dół od ostatniej litery A w WARSZAWA [1]. Jest ona bardzo mało widoczna, oznaczyłem ją na skanie linią z lewej strony. Wydaje mi się, że to jednak nie jest typowy błąd matrycy, tylko w jakiś sposób powtarzalny (co do tego nie ma wątpliwości) błąd druku. Takich cieniutkich linii w różnych częściach arkuszy spotkałem wiele. Niektóre tak jak tu opisana są powtarzalne, co być może wyniknęło jako rezultat różnych niedoskonałości matrycy, lub specyfiki drukowania barwy granatowej. Chciałbym natomiast zwrócić uwagę na dwie karminowe kropki, w pozycjach na lewo od koła, oraz na prawym marginesie na przedłużeniu flagi CSRS. Tam gdzie występują są zdecydowanie łatwiejsze do wychwycenia.

Zn  3 – nie występuje na liście pana Pelczara [1], tego samego typu co na znaczku 2, cieniutka granatowa pionowa kreseczka w dół od ostatniej litery A w WARSZAWA przez 8, oraz N w MIĘDZYNARODOWY. Oznaczyłem ja tak samo jak na poprzednim znaczku, tyle że linią zieloną.

Zn  4 – cztery karminowe kropeczki na prawym marginesie znaczka [1]. Tu skłaniał bym się raczej do stwierdzenia, że chodzi o pięć kropeczek, jedna jest mniej widoczna. Taka sytuacja jest na znaczkach które ja posiadam, a do tego bardzo charakterystyczna granatowa kropka pomiędzy WY w MIĘDZYNARODOWY.

Zn  5 – to kolejny mój dodatek, trzy karminowe kropeczki, jedna na lewo od koła na przedłużeniu godz. 20, druga pod polską flagą nad AR, oraz trzecia na prawym marginesie na przedłużeniu nazwy wyścigu. Wszystkie pięknie powtarzalne.

Zn  6 – pięć karminowych kropeczek na prawym marginesie znaczka, oraz biała plamka na prawo od flagi CSRS [1].

Zn  7 – dwie karminowe kropeczki na prawym marginesie znaczka [1]. Zauważyłem jeszcze powtarzalność białej plamki przed PRAHA, oraz podobnej jak na Zn 02,03 cienkiej, granatowej linii od Z w niższej WARSZAWA, do Z w MIĘDZYNARODOWY.

Zn  8 – trzy karminowe kropeczki na prawym marginesie znaczka [1].

Zn  9 – trzy karminowe kropeczki na prawym marginesie znaczka, oraz przesunięcie w prawo granatowej części flagi CSRS [1]. Kropki na marginesie wyglądają praktycznie jak te ze Zn08, przesuniecie granatowego na pojedynczym znaczku czasami jest nie do rozpoznania. Pomocna w identyfikacji może być stwierdzona na moim materiale powtarzalna karminowa plamka poniżej V.

Zn 10 – granatowa kropeczka na prawej części flagi PRL, oraz przesunięcie w prawo granatowej części flagi CSRS [1]. Uwaga do przesunięcia granatowego jak wyżej, czyli każdy arkusz ma swoją specyfikę raz mniej raz bardziej widoczne.

Zn 11 – karminowa kropeczka na białej części flagi CSRS [1]. Stwierdziłem również karminową kropeczkę na górnym marginesie, oraz kontynuację cienkiej granatowej linii ze Zn01. Tutaj przebiega przez SAS59 w dół do DZ. (il.12)

Zn 12 – karminowa kropeczka na białej części flagi CSRS, oraz cieniutka granatowa pionowa kreseczka za cyfrą 8 [1]. Znowu mamy tu do czynienia z cienką granatową linią. Jest ona kontynuacją ze Zn02. Część nakładu na pewno ma jeszcze granatową kropkę na prawym marginesie.

Zn 13 – karminowa kropeczka poniżej 1 w prawej 15, oraz karminowa plamka powyżej O w POLSKA [1]. Występuje jeszcze jeden charakterystyczny element na niektórych znaczkach bardzo mało widoczna, ale jednak powtarzalna karminowa kropeczka pod polską flagą.

Zn 14 – niewystępująca w artykule [1] usterka w postaci lekkiej karminowej plamki pomiędzy polska flagą i AR.

Zn 15 – granatowa kropeczka poniżej R w RUDE [1].

Zn 16 – granatowa kropka pomiędzy YN w MIĘDZYNARODOWY [1]. Ta usterka pokazana jest też w Podręczniku [3] jako 408 I, co ją nieco nobilituje, ale wcale nie oznacza, że występuje częściej niż inne. Mam do niej pecha i na żadnym z posiadanych przeze mnie znaczków nie występuje. W tym oczywiście na arkuszach czy ich fragmentach. Jest to też potwierdzeniem mojego wcześniejszego stwierdzenia, że przynajmniej niektóre z usterek nie występują w całości nakładu. Na dowód czego pokazuję szóstkę znaczków 6,7/16,17/26,27 na których znajdziemy wszystkie opisane tu usterki oprócz tej ze Zn16. Omawianą usterkę której nie ma pokazuję na wklejonym skanie z internetowego wydania [3].

Zn 18 – karminowa kropka poniżej środka flagi PRL [1]. Ta usterka jest katalogowana jako Fi 455 B3 Katalogu Fischera [2] oraz 408 II w Podręczniku [3].

Zn 19 – nieznaczne przesuniecie w prawo granatowej części rysunku, nawet w dobrze centrowanych arkuszach [1]. Uwagi do przesunięcia granatowego pozostają aktualne jak dla Zn09. Uważam, że przynajmniej dla części nakładu pomocna może być rozmazana kropka w prawej 5.

(il.19) Jak duże jest przesuniecie granatowego na znaczkach 9 i 19 dobrze widać w zaprezentowanej szóstce znaczków 7,8,9 / 17,18,19 (to znaczki z prawej kolumny). Czyli ono jest, ale bez elementów dodatkowych pojedynczych znaczków nie da się rozróżnić.

Zn 20 – jak 19 zn. i granatowe zamazanie w dół 1 w 1948 [1]. Przesunięcie wiadomo że jest niepewne (co widać na skanie który prezentuję), według mnie granatowe zamazanie nie zawsze występuje, a najpewniejszym rozróżnieniem są dwie karminowe kropki: na dolnym marginesie pod S oraz ponad gruntem na lewo od koła.

Zn 21 – dwie granatowe kropeczki pośrodku flagi PRL [1].

Zn 22 – dwie granatowe kreseczki na lewym marginesie znaczka oraz granatowe kropeczki na prawej 5 i fladze CSRS [1]. Jeszcze dodatkowo karminowa kropka na oponie na godz. 13.

Zn 23 – granatowa kropka powyżej środka koła [1]. W Katalogu Fischera [2] występuje jako Fi 455 B4, a w Podręczniku [3] jako 408 III. Nie rozumiem dlaczego żadne z tych źródeł nie mówi nic o drobnej granatowej kropce poniżej prawej jedynki przemieszczającej się wraz z położeniem koloru, względem barwy karminowej, od brzegu. Może dlatego, że nie jest tak spektakularna, ale występuje.

Zn 24 – nieomawiana w artykule [1] usterka w postaci drobnej karminowej kropeczki na lewym marginesie, pomiędzy WARSZAWA a PRAHA.

Zn 25 – granatowa kropeczka powyżej A w MIĘDZYNARODOWY (występuje ona na cieniutkiej granatowej pionowej kresce) oraz biała plamka na fladze PRL [1], także karminowa kropeczka na kole na godz. 11 oraz na górnym marginesie nad A.

cdn.

Bibliografia

[1] Pelczar P., 1992. Międzynarodowy Bieg Kolarski (próba specjalizacji znaczka nr kat. 455), Filatelistyka, 5.
[2] Fischer A., 2016.  Katalog Polskich Znaków Pocztowych, tom I.
[3] Kiełbasa-Schoeni A., Fołta S., 2002. Podręcznik Specjalizowany Polskich Znaczków Pocztowych 1944-1999, Basel-Gliwice.
[4] Walocha J., 2003. Próby znaczków polskich (ciąg dalszy), Filatelista, 1.
[5] Kościelniak M., 1978. Znaczek nr 455 z Błędem Druku, Filatelista, 18.
[6] Kiełbasa-Schoeni A., Fołta S., 2011. Taryfy i Cenniki Opłat Poczty Polskiej 1941-2010, Basel-Gliwice.
[7] Łaszkiewicz A. (red.), 1960. Polskie Znaki Pocztowe, tom II, Warszawa.

• « poprz.
• nast. »