Internetowe Koło Filatelistów

Uzupełnienia do pieczątek formacyjnych polskich legionów cz. 2

Zgodnie z moimi przewidywaniami zamieszczonymi w artykule [1], jest jeszcze spore pole do uzupełniania publikacji panów: Adamczyka, Szopy, Nowaka „Pieczątki formacyjne Legionów Polskich …..” [2] Tym razem przedstawię cztery pieczątki formacyjne, których stałem się posiadaczem, a nie występują w omawianej publikacji. Nadal będę się odnosił do jej stron, ale w tym przypadku do miejsca, gdzie powinny się znaleźć lub są ich odmiany.

Dołożyłem też trochę trudu aby dokonać ich prezentacji, po pewnym oczyszczeniu lub rekonstrukcji. W jednym przypadku, z racji dużych luk w orzełku, zdecydowałem się przedstawić ją w wersji niepełnej licząc, że może ktoś ją uzupełni.
Na stronie 468 publikacji Adamczyka, przedstawione są dwie wersje pieczątki formacyjnej Oficera placu legionów polskich w Lublinie, z polskim i niemieckim napisem w otoku. Obie wersje różnią się też orzełkiem. Na (il.1) przedstawiam list wysłany pocztą etapową z Lublina w dniu 24.11.1915 roku, na którym fioletowym tuszem odbito pieczątkę formacyjną w/w Oficera placu. Jest to nowa trzecia mutacja tej pieczątki, jakby złożenie dwóch poprzednich, gdyż polskojęzyczny napis współistnieje z orzełkiem znanym z wersji niemieckojęzycznej. Co ciekawe ozdobne rozetki rozdzielające napis, też są kopią wersji niemieckojęzycznej, a nie polskiej. Na (il.2) przedstawiam rekonstrukcję tej pieczątki, wykonaną poprzez kombinację obu odbitek Adamczyka. Jej średnica 33 mm jest zgodna z wersjami wcześniej przedstawionymi.

Il.1	Il.2

Na stronie 525 bazowej publikacji, zamieszczone są pieczątki formacyjne: Komisariatu werbunkowego do Wojska Polskiego w Radomiu oraz Inspektoratu Werbunkowego Wojska Polskiego w Radomiu. Na (il.3) przedstawiam kartkę wysłaną 18.05.1917 pocztą etapową z Radomia, z fioletową odbitką nieopisanej dotychczas pieczątki formacyjnej. Owalna pieczątka z napisem: Wojsko Polskie Komisaryat werbunkowy w Radomiu. Orzełek jest specyficzny, nie znalazłem takiego na żadnej pieczątce prezentowanej w publikacji Adamczyka. Ponieważ odbitka jest z dużym brakiem, rekonstrukcję zdecydowałem się zostawić niepełną (il.4). Jej wymiary to 38 x 31 mm. Dodam tylko jeszcze, że na innej aukcji internetowej widziałem drugą kartkę wymienioną pomiędzy tymi samymi osobami, wysłaną 12.05.1917 z identyczną pieczątką. Także na niej odbitka orzełka była niepełna, co może świadczyć o jego zużyciu lub słabym wykonaniu.

Il.3	Il.4

Trzecia, nowa pieczątka formacyjna, związana jest z wywiadem legionów. Adamczyk na stronie 560 omawia istnienie takowego prezentując tylko jedną pieczątkę: Kundschafter-Stelle der Polnischen Legjonen Czenstochau. Na (il.5) przedstawiam kartkę z pozdrowieniami wysłaną z Kowla 21.06.1916, za pomocą poczty polowej 163, do Łodzi. Nadawca z Departamentu Wojskowego z Piotrkowa (czyli placówki wywiadu). Przynależność swoją potwierdza dwuwierszową pieczątką formacyjną odbitą w kolorze czarno-fioletowym o treści: KUNDSCHAFTER – ABTEILUNG K.U.K. KMDOS POLNISCHER LEGIONEN. Pokazuję ją oczyszczoną na (il.6). Wymiary zewnętrzne to 61 x 11 mm. Kartka dotarła do adresatki, dostarczona przez pocztę miejską w Łodzi, której odbitą pieczątkę posiada z datą 30.06.1916.

Il.5

Il.6

Na stronach 603-611, poświęconych PSZ (Polskiej Sile Zbrojnej), nie znajdziemy pieczątki polskiej baterii polowej. Na (il.7) przedstawiam kartkę wysłaną u schyłku I Wojny Światowej, mianowicie 7.11.1918 roku, poprzez pocztę cywilną z Garwolina. Tu funkcjonował Kurs wyszkolenia artylerii PSZ, przekształcony następnie w baterię polową. Odciśnięta na przesyłce pieczątka formacyjna koloru fioletowego, o średnicy 33 mm z napisem: Poln. Feldbatterie Brief– Stempel, jest typową pieczątką do listów używaną w wojsku niemieckim. Po oczyszczeniu pokazuję ją na (il.8).

Il.7	Il.8

Na uwagi do powyższego tekstu czekam pod adresem Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Literatura:
[1] Krzysztof Siarkiewicz – Uzupełnienia do pieczątek formacyjnych polskich legionów cz. 1 – Filatelista 1/2016
[2] J.Adamczyk, J.Szopa, J.T.Nowak - Pieczątki formacyjne Legionów Polskich Polskiego Korpusu Posiłkowego i Polskiej Siły Zbrojnej na przesyłkach poczt polowych z uwzględnieniem tła historycznego 1914-1918. Kraków 2014.

• « poprz.
• nast. »