Początki szkolnictwa wyższego w Poznaniu związane są z założoną przez biskupa poznańskiego Jana Lubrańskiego w 1519 roku Szkołą Lubrańskiego (zwaną także Akademią). Szkoła ta została zamknięta w 1780 roku w wyniku reform Komisji Edukacji Narodowej [56].
7 maja 2019 roku Poczta Polska uczciła 500. rocznicę założenia Akademii Lubrańskiego emisją kartki pocztowej o numerze katalogowym Cp 1860.
Na znaczku opłaty o nominale A przedstawiono obraz Jana Matejki "Założenie Akademii Lubrańskiego w Poznaniu". W części ilustracyjnej znajduje się fotografia budynku dawnej Akademii, obecnie Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Autorem projektu jest Jan Konarzewski. Nakład wynosi 8.000 sztuk [57].
Rys. 164. Karta pocztowa 500-lecia założenia Akademii Lubrańskiego (zbiory autora)
Historia Uniwersytetu Poznańskiego sięga 1611 roku, kiedy to na mocy przywileju królewskiego Zygmunta III Wazy utworzono w Poznaniu Kolegium Jezuickie.
7 maja 1919 roku zainaugurowano w Poznaniu działalność Wszechnicy Piastowskiej. Pierwszym wydziałem był Wydział Filozoficzny, a na rektora powołano prof. Heliodora Święcickiego. W okresie międzywojennym studenci kształcili się na pięciu wydziałach w zakresie: prawa i ekonomii, medycyny, humanistyki, matematyki i nauk przyrodniczych oraz rolnictwa i leśnictwa.
W okresie okupacji pracownicy naukowi Uniwersytetu Poznańskiego uczyli młodzież w ramach działającego w konspiracji Uniwersytetu Ziem Zachodnich.
Uczelnia wznowiła działalność po II wojnie światowej. Na bazie wydzielonych fakultetów utworzono Akademię Medyczną, Wyższą Szkołę Rolniczą i Akademię Wychowania Fizycznego. W 1955 roku Uniwersytet Poznański otrzymał nazwę Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [58].
Rys. 165. Collegium Minus Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [59]
W czasie II wojny światowej w miejscu Uniwersytetu Poznańskiego był prowadzony głównie przez Niemców Reichsuniversität Posen (Uniwersytet Rzeszy w Poznaniu). Jego celem było szerzenie ideologii nazistowskiej [56]. Z tego okresu pochodzi datownik propagandowy z rysunkiem budynku Collegium Minus oraz napisem Posen Mittelpunkt Völkischer Wissenschaftspflege (Poznań centrum narodowej nauki).
Rys. 166. Datownik niemieckiej poczty Posen 9 z Collegium Minus z maja 1943 roku (zbiory autora)
W 1969 roku 50-lecie Uniwersytetu Poznańskiego zostało upamiętnione wyemitowaną przez Pocztę Polską kartką pocztową. Numer katalogowy Cp 412, nominał 40 gr. Na znaczku opłaty przedstawiono rysunek Collegium Minus w Poznaniu, wybudowanego w 1909 roku na potrzeby Akademii Królewskiej w Poznaniu, mieszącego m.in. Aulę Uniwersytecką i Rektorat Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Kartkę zaprojektowała K. Rogaczewska, nakład 500.001 sztuk.
Rys. 167. Karta pocztowa 50-lecia Uniwersytetu Poznańskiego (zbiory autora)
Z tej samej okazji Urząd Pocztowy Poznań 1 w dniach 7-11 maja 1969 roku stosował identyczne stemple, wykonane na każdy dzień.
Rys. 168. Stempel okolicznościowy 50-lecia Uniwersytetu Poznańskiego [20]
W dniach 24-26 września 1970 roku Urząd Pocztowy Poznań 1 stosował stemple okolicznościowe o identycznym rysunku, wykonane odrębnie na każdy dzień, z okazji Zjazdu Chirurgów Polskich. Na stemplu przedstawiono popiersie trzy czwarte w lewo Heliodora Święcickiego, pierwszego rektora Uniwersytetu Poznańskiego.
Rys. 169. Stempel okolicznościowy Zjazdu Chirurgów Polskich [60]
7 maja 1989 roku Poczta Polska stosowała datownik okolicznościowy z okazji 70-lecia Uniwersytetu w Poznaniu.
Rys. 170. Datownik okolicznościowy 70-lecia Uniwersytetu w Poznaniu (zbiory autora)
Od 1998 roku na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu organizowany był międzynarodowy festiwal chórów uniwersyteckich Universitas Cantat.
Z okazji festiwalu została wyemitowana w kwietniu 1999 roku kartka pocztowa beznominałowa. Kartkę opracował A. Krynicki, nakład 20.000 sztuk.
Rys. 171. Karta pocztowa beznominałowa Międzynarodowego Festiwalu Chórów Uniwersyteckich z 1999 roku (zbiory autora)
Z okazji 75-lecia Uniwersytetu w Poznaniu, Poczta Polska wyemitowała w 1994 roku kartkę pocztową. Numer katalogowy Cp 1068, nominał 2500 zł. Na znaczku opłaty przedstawiono portret pierwszego rektora Uniwersytetu, prof. Heliodora Święcickiego. Na części ilustracyjnej rysunek zabudowań Collegium Minus. Autorem projektu jest Andrzej Gosik. Nakład 200.000 sztuk.
Rys. 172. Karta pocztowa 75-lecia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (zbiory autora)
Poczta Polska z okazji jubileuszu stosowała 6 maja 1994 roku pamiątkowy datownik.
Na datowniku przedstawiono orła piastowskiego z godła Uniwersytetu, poniżej łacińskie nazwy fakultetów.
Rys. 173. Datownik 75-lecia Uniwersytetu w Poznaniu (zbiory autora)
7 maja 1999 roku Urząd Pocztowy Poznań 1 stosował datownik okolicznościowy z okazji 80-lecia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na datowniku przedstawiono rysunek budynku Collegium Minus, z lewej strony godło uczelni z orłem piastowskim i literami UAM.
Rys. 174. Datownik 80-lecia Uniwersytetu w Poznaniu (zbiory autora)
Z tej samej okazji została wydana kartka pocztowa beznominałowa. Na części ilustracyjnej fotografia St. Ossowskiego przedstawiająca Collegium Minus. Autorem projektu jest A. Krynicki. Nakład 20.000 sztuk.
Rys. 175. Karta pocztowa 80-lecia Uniwersytetu w Poznaniu z okolicznościowym datownikiem (zbiory autora)
W 2003 roku została wydana kartka pocztowa Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza z okazji Konferencji naukowej poświęconej pamięci Profesora Władysława Orlicza w stulecie urodzin, zorganizowanej w Poznaniu 21-25 lipca 2003 roku [61].
Rys. 176. Kartka pocztowa Konferencji naukowej poświęconej pamięci Profesora Władysława Orlicza [61]
W 2004 roku Urząd Pocztowy Poznań 1 z okazji 85-lecia Uniwersytetu w Poznaniu stosował okolicznościowe nalepki polecenia "85 lat Uniwersytetu w Odrodzonej Polsce", nakład 4000 sztuk (4 rolki) [62]. W 2009 roku obchodzone było 90-lecie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 7 maja 2009 roku Urząd Pocztowy Poznań 1 stosował z tej okazji datownik okolicznościowy "90 lat Uniwersytetu w Odrodzonej Polsce" [63]. Poczta Polska wyemitowała kartkę pocztową beznominałową. Przedstawiono na niej fotografię Collegium Minus, portret Heliodora Święcickiego i jego krótką biografię.
Rys. 177. Karta pocztowa beznominałowa 90-lecia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [64]
7 maja 2009 roku Urząd Pocztowy Poznań 1 wprowadził do użytku okolicznościową nalepkę polecenia: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 90 lat Uniwersytetu w Odrodzonej Polsce [65].
Z okazji 90-lecia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu została zorganizowana również Poczta Dyliżansowa. Przesyłki przewożone były 7 maja 2009 roku na trasie z Muzeum Archidiecezjalnego (historyczne Collegium Lubranscianum) do Collegium Minus. Przesyłki opatrzono datownikiem okolicznościowym "Collegium Lubranscianum Kolebka Akademickiego Poznania" stosowanym przez UP Poznań 9, a po przewiezieniu do Collegium Minus datownikiem okolicznościowym "90 lat Uniwersytetu w Odrodzonej Polsce" oraz pieczątką kauczukową "Przewieziono Pocztą Dyliżansową" [66].
23 sierpnia 2014 roku do obiega weszła kartka pocztowa z serii Arboreta i Ogrody Botaniczne w Polsce: Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Numer katalogowy Cp 1683, nominał 2,35 zł. Na znaku opłaty przedstawiono lotos orzechodajny, na części ilustracyjnej fragment ogrodu (fot. A. Kolasińska). Autorem projektu jest Agata Tobolczyk. Nakład 23.500 sztuk [67].
Rys. 178. Karta pocztowa Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu w Poznaniu [67]
We wrześniu 2015 roku Poczta Polska wydała kartkę pocztową beznominałową: Podróże apostolskie Papieża Jana Pawła II, Wystawa filatelistyczna z kolekcji Marii i Dionizego Danielewiczów, Biblioteka Uniwersytecka Poznań, 12.10. – 06.11.2015 r. Autorem projektu jest Stanisław Grzesiek. Kartkę wydano w nakładzie 600 sztuk i kolejne 600 sztuk dodruku w październiku 2015 roku [68].
Rys. 179. Kartka pocztowa beznominałowa z okazji Wystawy filatelistycznej w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu [68]
Z okazji 100. rocznicy utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego Poczta Polska 7 maja 2019 roku wyemitowała umieszczony w bloku znaczek nr kat. 4964 o nominale 8,40 zł. Przedstawiono na nim portret pierwszego rektora Uniwersytetu Poznańskiego Heliodora Święcickiego na fragmencie obrazu Józefa Bronisława Czarneckiego. Autorem projektu jest Bożydar Grozdew. Nakład wynosi 100.000 sztuk [69].
Rys. 180. Blok z okazji 100. rocznicy utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego (zbiory autora)
Emisji bloku towarzyszyła koperta pierwszego dnia obiegu, na której umieszczono historyczną fotografię przedstawiającą widok na budynki uczelni z mostu Uniwersyteckiego. Poniżej logo jubileuszu w postaci stylizowanej liczby 100. Na datowniku rysunek zabudowań Uniwersytetu i napis: 100. rocznica utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego / 07.05.2019 / Poznań 2.
Rys. 181. Koperta FDC 100. rocznicy utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego (zbiory autora)
Jubileuszowy blok i koperta FDC są też dostępne w wydanym przez Pocztę Polską pamiątkowym folderze, zawierającym opis historii Uniwersytetu Poznańskiego w języku polskim i angielskim oraz stare fotografie budynków uczelni. Również 7 maja 2019 roku została wydana przez Pocztę Polską jubileuszowa kartka pocztowa beznominałowa. Na awersie dwustronnej kartki znajduje się reprodukcja plakatu Igora Morskiego. Autorem projektu jest W. Kawiński. Nakład 1500 sztuk.
Rys. 182. Karta pocztowa beznominałowa 100. rocznicy utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego (zbiory autora)
8 czerwca 2019 roku Urząd Pocztowy Poznań 2 z okazji 100. rocznicy Uniwersytetu Poznańskiego stosował datownik okolicznościowy. Na datowniku umieszczono stylizowaną liczbę 100, powyżej data i nazwa urzędu, poniżej napis "Uniwersytet Poznański 1919-2019 / UAM UMP UPP AWF. Autorem projektu jest Waldemar Kawiński [70].
Rys. 183. Datownik okolicznościowy 100-lecia Uniwersytetu Poznańskiego [70]
P.W. "DENIS" Zakład Wydawniczo-Poligraficzny Poznań wydało kartkę pocztową z rysunkiem Collegium Minus Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorem opracowania graficznego jest Anna Siwczyk.
Rys. 184. Karta pocztowa beznominałowa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, wydana przez P.W. "DENIS" (zbiory autora)
Literatura
[20] Myślicki A.: Katalog polskich stempli okolicznościowych, zeszyt 8, 1968-1969.
[56] Wikipedia. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, https://pl.wikipedia.org/wiki/Uniwersytet_im._Adama_Mickiewicza_w_Poznaniu, data dostępu 17.05.2019
[57] Katalog Znaków Pocztowych, 2019.05.07. 500. rocznica założenia Akademii Lubrańskiego, https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-cp-2019-cp1860, data dostępu 17.05.2019
[58] Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Historia Uniwersytetu, https://amu.edu.pl/uniwersytet/o-uam/historia, data dostępu 17.12.2018
[59] Wikipedia. Collegium Minus w Poznaniu, https://pl.wikipedia.org/wiki/Collegium_Minus_w_Poznaniu, data dostępu 17.12.2018
[60] Myślicki A.: Katalog polskich stempli okolicznościowych, zeszyt 9, 1970-1971
[61] Bartke J.: Matematycy polscy w filatelistyce, FOTON95, Zima 2006, s. 72-73, http://www.foton.if.uj.edu.pl/documents/12579485/ef0c96c5-433a-4c2e-861c-5e7bc296f579
[62] Katalog Znaków Pocztowych, Okolicznościowe nalepki polecenia 2004r., https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-er-er2004, data dostępu 19.12.2018
[63] Katalog Znaków Pocztowych, Datowniki okolicznościowe 2009r., https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-do-do2009, data dostępu 19.12.2018
[64] Pocztówki z Poznania, http://stare.graf.jupe.pl/pocztowki/, data dostępu 19.12.2018
[65] Katalog Znaków Pocztowych, Okolicznościowe nalepki polecenia 2009r., https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-er-er2009, data dostępu 19.12.2018
[66] Katalog Znaków Pocztowych, Poczta Dyliżansowa z okazji 90-lecia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, https://www.kzp.pl/index.php?artykul=nws-n18-n1825, data dostępu 19.12.2018
[67] Katalog Znaków Pocztowych, 2014.08.23. Arboreta i Ogrody Botaniczne w Polsce, https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-cp-2014-cp1682, data dostępu 19.12.2018
[68] Łaz A., Lewkowicz Z., Prokop L.: Ilustrowany katalog polskich pocztowych kart korespondencyjnych beznominałowych o tematyce Jan Paweł II, część XIV, rok 2013-2016
[69] Katalog Znaków Pocztowych. 2019.05.07. 100. rocznica utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego, https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-zn-2019-zn4964, data dostępu 17.05.2019
[70] Katalog Znaków Pocztowych, Zapowiedzi datowników okolicznościowych, https://www.kzp.pl/index.php?artykul=nws-n62-n6206&fbclid=IwAR3D2y5Z_3IdNQ3QxTOjfwsq5EcY_Sx6DyMFw4_5Qr_SOqjnvgOiJDcsp84, data dostępu 8.07.2019
