W okresie Drugiej Rzeczypospolitej sport balonowy rozwijał się bardzo dynamicznie. Początkowo głównie w oparciu o bataliony balonowe i pilotów wojskowych, ale po pierwszych sukcesach w Pucharze Gordona Bennetta, dołączyły też kluby cywilne.
Oznaczało to poszerzenie współzawodnictwa balonowego, a także organizacje innych imprez z udziałem balonów. Wśród tych które zostawiły ślady w aerofilatelistyce są „Samochodowe pościgi za balonem”. Zorganizowane były na wzór tzw. „Pogoni za lisem” czyli konnej pogoni za uciekającym jeźdźcem z lisią kitą, gdzie wygrywa ten kto go dogoni pierwszy i zerwie kitę. W przypadku samochodowego pościgu za balonem, ten ostatni miał przypiętą lisią kitę do kosza i odlatywał z miejsca startu. Pogoń w samochodach poruszała się po drogach i bezdrożach próbując doścignąć balon po wylądowaniu i jako pierwszy zerwać lisią kitę. Czasami kierowcy po kierunku wiatru próbowali przewidzieć gdzie poleci balon a czasami po prostu za nim podążali. Na ogół na koniec w miejscu lądowania balonu i po wyłonieniu zwycięzcy odbywała się wesoła impreza plenerowa.
III Samochodowy Pościg za Balonem 5 V 1935 Mościce
Mościcki Klub Balonowy urządził samochodowy pościg za balonem w roku 1935. Według numeracji był to już III pościg, ale o wcześniejszych brak jest informacji. Przy okazji tego, balon przewiózł na swoim pokładzie również przesyłki pocztowe, co dodatkowo udokumentowało tę zabawę samochodowo-balonową. Balon Mościce pilotował por. Władysław Pomaski (który wspólnie z F.Hynkiem wygrał Zawody Gordona Bennetta rok wcześniej) a na pokładzie w roli sędziów byli również starosta Lisowski oraz inż. Hülle. Lądowanie nastąpiło w rejonie leśnym niedaleko Wierzchosławic a jako pierwszy dopadł go dr. Pawlikowski.
Balon Mościce.
Pocztę w ilości 2 560 przesyłek odesłano do adresatów z urzędu Borzęcin. Przesyłki powinny mieć frankowanie ekspresowe, które było kasowane specjalnym stemplem okolicznościowym (35 003)[*] MOŚCICE z motywem balonów nad polami z datą (-5 V 35) w ramce w środku. Datownik okolicznościowy zasadniczo w kolorze czarnym, tylko 20 przesyłek skasowano datownikiem w kolorze czerwonym. Oprócz tego zastosowano dodatkowy stempel informacyjny, trzywierszowy o treści: MOŚCICKI KLUB BALONOWY / III. SAMOCHODOWY POŚCIG / ZA BALONEM WOLNYM, w kolorze czerwonym.
Kartka z lotu z datownikiem okolicznościowym w kolorze czarnym. Niedopłacona do wymaganej taryfy ekspresowej (65 gr) więc oznaczona stempelkiem T, ale brak śladów pobranej dopłaty.
IV Samochodowy Pościg za Balonem 24 V 1936 Mościce
Mościcki Klub Balonowy w kolejnym roku zorganizował IV Pościg i ponownie przy współpracy z Pocztą Polską balon Mościce przewiózł przesyłki filatelistyczne. Start odbył się 24 maja, a balon szybował z załogą: kpt. Władysław Pomaski, mjr. Chmura, inż. Hülle i pani Brodzińska. Lądowanie odbyło się w Borzęcinie, a lisi ogon zdobył inż. Torkil z Mościsk.
Balon przewiózł 1 844 przesyłki, które powinny mieć frankowanie ekspresowe. Były kasowane tym samym co rok wcześniej, specjalnym stemplem okolicznościowym (35 003) MOŚCICE z motywem balonów nad polami z datą (24 V 36) w ramce w środku. Datownik tak jak w roku poprzednim, stosowany zasadniczo w kolorze czarnym ale na części przesyłek w kolorze czerwonym. Oprócz tego zastosowano dodatkowy stempel ramkowy z ilustracją samochodów goniących balon oraz napisami o treści: MOŚCICKI KLUB BALONOWY / IV SAMOCHODOWY POŚCIG ZA BALONEM, w kolorze czerwonym. Datownik odsyłkowy z miejsca lądowania to ponownie Borzęcin.
List z lotu, prawidłowo opłacony (75 gr), z datownikiem okolicznościowym w kolorze czarnym oraz czerwonym stemplem dodatkowym.
V Samochodowy Pościg za Balonem 9 V 1937 Mościce
W maju 1937 Mościcki Klub Balonowy zorganizował piątą imprezę pościgową i ponownie z przewozem poczty. Balon Mościce I wystartował 9 maja w godzinach przedpołudniowych tym razem pilotowany przez kpt. Piotrowicza, z którym w roli sędziego, poleciał inż. Georgiades. Lądowanie po ok. trzech godzinach odbyło się koło Mędrzechowa (przesyłki mają datownik odsyłkowy tej poczty). Balon ścigało 40 samochodów i autobusów a zwycięzcą został p. Guzdek z Mościc.
Balon przewiózł 750 przesyłek, które powinny mieć frankowanie ekspresowe. Były kasowane tym samym jak w poprzednich latach, stemplem okolicznościowym (35 003) MOŚCICE z motywem balonów nad polami z datą (9 V 37) w ramce w środku. Datownik stosowany w kolorze czarnym i tak jak w poprzednio, części przesyłek skasowano w kolorze czerwonym. Oprócz tego zastosowano dodatkowy stempel ramkowy z ilustracją samochodów goniących balon oraz napisami o treści: MOŚCICKI KLUB BALONOWY / V SAMOCHODOWY POŚCIG ZA BALONEM, w kolorze czerwonym. Wygląda on na przerobiony z roku poprzedniego poprzez zatarcie I w IV i pozostała V.
Był to ostatni z cyklu pościgów Mościckich organizowanych w maju każdego roku. W latach 1938-39 w tym czasie organizowano tu Krajowe Zawody o Puchar Wańkowicza przeniesione z Torunia.
Koperta z lotu z datownikiem okolicznościowym w kolorze czarnym. Niedopłacona do wymaganej taryfy ekspresowej (75 gr) więc oznaczona stempelkiem T, ale brak śladów pobranej dopłaty.
Koperta propagandowa dla poczty balonowej, Mościckiego Klubu Balonowego, prawidłowo opłacona na lot jako ekspres. Znaczki skasowane datownikiem okolicznościowym w kolorze czerwonym. Także czerwony stempel dodatkowy imprezy oraz datownik odsyłkowy Mędrzychowa.
Samochodowe pościgi za balonem z przewozem poczty organizowane były nie tylko w Mościcach. Istnieją też pamiątki filatelistyczne z dwóch imprez zorganizowanych w Toruniu.
I Lot Pomorski Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu. Pogoń za Balonem Wolnym
Lot odbył się w dniu 18-19.07.1936 i pewną (nieznaną) liczbę przesyłek przewiózł balon Lwów, który uciekał z lisią kitą. Przesyłki mają odciśnięty zielony ramkowy stempel Poczta balonowa a niektóre również zielony Balon Lwów. Znaczki skasowane datownikiem poczty okolic lądowania: Lipno 20 VII 36.
Pogoń za Lisem – Balonem Gopło, podczas IX KZBW o Puchar Wańkowicza
Jedną z imprez dodatkowych podczas IX Zawodów o Puchar Wańkowicza w roku 1937 był zorganizowany samochodowy pościg za balonem, którym był niestartujący w zawodach balon Gopło. Pilotował go por. Wierszyłło wraz z paniami Wojtulanisówną i Leską. Lot odbył się razem z lotami konkursowymi w dniu 30.05.1937 a balon po prawie 2 godzinnym locie wylądował w powiecie Chełmińskim. Zwycięzcą pogoni za „lisią kitą” została załoga samochodu adwokata Howorki z Poznania.
Podczas tego lotu balon „Gopło” przewiózł 109 przesyłek, które były skasowane datownikiem okolicznościowym (37 010) IX Krajowe Zawody Balonów Wolnych Toruń 1 w następujących kolorach:
Czarnym – 91 szt.
Czerwonym – 6 szt.
Fioletowym – 6 szt.
Zielonym – 6 szt.
Przesyłki posiadają również fioletowy stempel ramkowy: Poczta balonowa oraz czerwony lub fioletowy dwuwierszowy: Balon „Gopło”.
Datownik odsyłkowy poczty najbliższej miejsca lądowania to: Kornatowo z dnia 30 V 37
List z lotu do Belgii z datownikiem okolicznościowym w kolorze czarnym. Stempel identyfikujący: Balon „Gopło” w kolorze czerwonym. Frankowanie 1,65 zł (10 gr powyżej taryfy dla listu zagranicznego ekspresowego).
[*] Numeracja wg. Andrzej Myślicki - Katalog Polskich Stempli Okolicznościowych Zeszyt 1 (1914-1944)
Walory prezentowane na ilustracjach pochodzą ze zbioru autora.
Więcej informacji dociekliwi czytelnicy znajdą w pracy p. Adam Głowacza dotyczącej tych zawodów.
